ข้อมูลด้านการบริหารจัดการการท่องเที่ยว

เทศบาลตำบลถ้ำใหญ่ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช  มีทรัพยากรแหล่งท่องเที่ยว ที่สำคัญ ดังนี้

แหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และโบราณคดี ได้แก่

1. วัดถ้ำใหญ่ มีอายุการสร้างมากว่า 800 ปี สิ่งที่น่าสนใจ ได้แก่ รูปปั้นท้าวเวชสุวรรณที่เป็นยามเฝ้าหน้าถ้ำเเรียกกันว่า “ยักษ์นนทรี” พระเจดีย์ศรีเมธังกรบนยอดเขาและประดิษฐานพระพุทธสิหิงค์ ซึ่งที่ยอดเขาสามารถชมวิวทิวทัศน์ของภูเขาสองฝั่งทะเลได้แก่ แนวเทือกเขาหลวงฝั่งทะเลอ่าวไทย และ     แนวเทือกเขาปู่-เขาย่าฝั่งทะเลอันดามัน ภายในวัดดูร่มรื่นมีความสะอาด แต่ในบางส่วนไม่เปิดให้เข้าชมยกเว้นจะประสานกับทางวัดมาก่อน

2. สำนักสงฆ์ถ้ำพระหอ หรือถ้ำพระห่อ มีเกจิอาจารย์ชื่อดังมาจำพรรษาและมรณภาพที่นี่ คือ พ่อท่านเลื่อนซึ่งเป็นผู้ค้นพบร่องรอยการตีเหล็ก และพระพุทธรูปทองคำ เป็นสมบัติล้ำค่า นอกจากนี้ ยังมีสิ่งที่น่าสนใจต่างๆ ภายในวัด เช่น ถ้ำช้าง พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรทรงเครื่องสามฤดู พระนอน        องค์ใหญ่ เทวราชโพธิสัตว์จตุคามรามเทพ การชมค่างแว่นถิ่นใต้ในช่วงเช้าตรู่และยามเย็น เป็นต้น การแวะชมถ้ำและกุฏิพ่อท่านเลื่อนในถ้ำ จำเป็นต้องประสานกับคณะกรรมการวัดหรือเจ้าอาวาส

แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

บ้านตัวอย่างเศรษฐกิจพอเพียง และสวนเกษตรทฤษฎีใหม่ เป็นสถานที่เรียนรู้เกี่ยวกับการใช้ชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงที่พระราชทานโดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลที่ 9) ภายในมีการปลูกพริกขี้หนู พริกไทย พริกเชือก มะอึก มะละกอ ผักกูด ต้นยางพาราที่ในช่วงฤดูร้อนจะมีความสวยงามจากการเปลี่ยนสีของใบ มีการเลี้ยงปลาและไก่ การปลูกข้าวกลางสวนยางพารา อย่างไรก็ตามสภาพถนนเข้าถึงจะต้องใช้ความระมัดระวัง เนื่องจากเป็นหลุมอันเกิดจากการกัดเซาะของน้ำโดยเฉพาะช่วงฤดูฝน ตลอดจนการทำฝายมีชีวิตที่ได้รับการสนับสนุนโดยมูลนิธิอุทกพัฒน์ในพระบรมราชูปถัมภ์ และ บมจ.ปูนซีเมนต์ไทย (ทุ่งสง)

แหล่งท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ

(3.1) ป่าชุมชนบ้านวังไทร (ถ้ำพระหอ) จัดเป็นป่าสงวนแห่งชาติซึ่งได้รับรางวัลกล้ายิ้ม
มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 2 เส้นทาง (แบบ 1 ชั่วโมง และแบบ 3 ชั่วโมง) จุดเด่น คือ มีพันธุ์ไม้ขนาดใหญ่       อยู่เป็นจำนวนมาก และไม้ไผ่ที่ใช้ในการทำข้าวห่อใบเล็ด  อีกทั้งยังได้รับรางวัลโครงการ “คนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน” ซึ่งเป็นรางวัลป่าชุมชนตัวอย่างของจังหวัดนครศรีธรรมราช และในปี พ.ศ. 2558 สมาคมธุรกิจ        การท่องเที่ยวจังหวัดนครศรีธรรมราชยังได้กำหนดให้ป่าแห่งนี้เป็นหนึ่งในเส้นทางท่องเที่ยวโดยชุมชน        ของจังหวัดนครศรีธรรมราช อีกทั้งยังได้รับความอนุเคราะห์ในการดูแลจากกรมป่าไม้ และการบริการวิชาการด้านพันธุ์ไม้ต่างๆ จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช (บ้านไสใหญ่)

(3.2) น้ำตกโยง อยู่ในอุทยานแห่งชาติน้ำตกโยงซึ่งได้รับรางวัลดีเด่น ประเภทแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ พ.ศ. 2553 ในการประกวดรางวัลอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว (Tourism Award) หรือรางวัลกินรีจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นการจัดประกวดที่รับรองโดยองค์การการท่องเที่ยวโลก (World Tourism Organization- WTO) น้ำตกมีลักษณะเป็นรูปเกลียวเชือก อุดมไปด้วยปลากลุ่มกินพืช พร้อมบริการเส้นทางศึกษาธรรมชาติ “มหัศจรรย์ป่าฝน” ระยะทาง 1.7 ก.ม. ใช้เวลา 1 ช.ม. บนเส้นทางจะพบระบบนิเวศป่าพรุและป่าดิบชื้น ดงไผ่ ป่าไทร มีจุดชมวิวผ้าผึ้ง และเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 0.8 ก.ม. ชมพันธุ์ไม้ที่แบ่งออกเป็น 4 ระดับ และเรือนเพาะชำ “รองเท้านารีกวางเขาอ่อน” ซึ่งเป็นกล้วยไม้ป่าที่หายาก และเนื่องด้วยตั้งอยู่ในเขตอุทยานฯ จึงมีบริการเสริมต่างๆ เช่น ร้านค้าสวัสดิการ ที่พัก ห้องประชุม ลานจัดกิจกรรมค่าย เป็นต้น ที่สำคัญด้วยน้ำตกแห่งนี้ตั้งอยู่ใกล้ตัวเมืองของอำเภอทุ่งสง และเดินทางเข้าถึงง่าย ตั้งอยู่ไม่ไกลจากถนนสายหลัก จึงมีผู้คนแวะเวียนไปพักผ่อนอยู่เสมอ

(3.3) น้ำตกปลิว ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติน้ำตกโยง เป็นน้ำตกไหลพลิ้ว มองดูสวยงาม (คำว่า พลิ้ว ก็คือคำว่า ปลิว) และยังมีลักษณะคล้ายกับน้ำตกทีลอซูและทีลอเลจังหวัดตาก ไม่มีความแออัดของนักท่องเที่ยวมากนัก ที่นี่มีบิโกเนียหรือก้ามกุ้งขึ้นบริเวณบนโขดหินที่มีความชุ่มชื้นสูง ลำต้นอวบน้ำ มีขนใต้ท้องใบคล้ายกำมะหยี่ อย่างไรก็ตาม เนื่องด้วยถนนทางเข้าน้ำตกเป็นทางผ่านของน้ำที่ไหลหลากช่วงฤดูฝนจึงมีสภาพเป็นหลุม และยังมีความชัน จึงต้องระมัดระวังในการเดินทาง

(3.4) น้ำตกวังปริงตั้งอยู่ในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติน้ำตกโยง เป็นน้ำตกที่มีน้ำไหลตลอด ทั้งปี มีลานหินบริเวณกว้างเหมาะสำหรับการพักผ่อน สภาพแวดล้อมเป็นป่าดงดิบชื้น เนื่องด้วย            ความเปราะบางทางธรรมชาติค่อนข้างสูง อุทยานแห่งชาติน้ำตกโยงจึงได้ขอสงวนไม่เปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวทั่วไป นอกจากนี้ การเดินทางเข้าถึงสามารถใช้ได้เพียงรถจักรยานยนต์เข้าไปได้เท่านั้น และไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกใดๆ

(3.5)   ถ้ำใหญ่เป็นถ้ำที่มีขนาดใหญ่และมีเส้นทางเดินเข้าไปลึกมากถึงเกือบ 500 เมตร สมัยโบราณเชื่อว่าเป็นที่ประทับของพระเจ้าศรีสงคราม อดีตมีการจัดสัมปทานมูลค้างคาวเพื่อไปทำปุ๋ยอินทรีย์ โดยมูลค้างคาวที่นี่เชื่อว่าทับถมมาร่วมหลายร้อยปี อย่างไรก็ตาม พ.ศ. 2558 เทศบาลตำบลถ้ำใหญ่ได้ประกาศให้ถ้ำแห่งนี้ยกเลิกสัมปทานมูลค้างคาวแล้ว ลักษณะเด่นของถ้ำนี้ คือตามแนวครีบหินย้อยมักจะเป็นพื้นผิวคล้ายกากเพชรส่งประกายระยิบระยับอย่างสวยงาม หินงอกและหินย้อยรูปร่างแปลกตา เช่น สถูปเจดีย์ หลังจระเข้ ครก สากตำครก เป็นต้น

แหล่งท่องเที่ยวประเภทวัฒนธรรม วิถีชีวิต ประเพณี และกิจกรรม

(4.1)ศูนย์พัฒนาการแพทย์แผนไทยบ้านช่องเขา (ศูนย์ชีวภาพเพื่อชีวิต) เป็นสถานที่สำหรับการนวดผ่อนคลายความตึงเครียดเและเป็นสถานที่เรียนรู้ภูมิปัญญาการนวดแผนไทย เนื่องจากเป็นศูนย์แพทย์แผนไทยที่ได้รับการรับรองจากกระทรวงสาธารณสุข การนวดจากลังกาสุกะ (มาเลเซีย) ปัตตานี พัทลุงและนครศรีธรรมราช มีการนำเสนอภูมิปัญญาการนวดแบบลังกาสุกะและการนวดด้วยผ้าขาวม้า จนมีคณะดูงานจากทั่วประเทศและต่างประเทศสนใจเข้ามาดูงานบริหารจัดการศูนย์แพทย์แผนไทย และการทำสมุนไพรประกอบการนวดแผนไทย

(4.2) กลุ่มจักสานจากเส้นพลาสติก เป็นกลุ่มทำอาชีพเสริมจากช่วงเว้นว่างการทำเกษตร ซึ่งเส้นพลาสติกส่วนใหญ่จะนำมาจากกรุงเทพฯ แล้วสานเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ต่างๆ อาทิ ตะกร้า กระเป๋า      ที่ใส่แก้วน้ำ เป็นต้น นอกจากนี้ ที่กลุ่มจักสานยังมีการทำศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับการทำปุ๋ยการหมักขยะ การทำน้ำหมักชีวภาพ การคัดแยกขยะ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากเทศบาลตำบลถ้ำใหญ่ และ บมจ.ปูนซีเมนต์ไทย          (ทุ่งสง)

(4.3) กลุ่มไม้กวาดดอกหญ้าเวียงทอง เป็นสถานที่ผลิตไม้กวาดที่จะทำจากดอกยง        บ้างก็เรียกว่า “ซั่ง” พบในสวนในป่ายาง ลูกค้าที่สำคัญ ได้แก่ โรงงานศรีตรัง (ผลิตยาง) โรงงานปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) โรงเรียน ผู้ที่อาศัยอยู่ในเมือง นอกจากนี้ ยังออกงาน OTOP ในเทศกาลเดือนสิบ ติดต่อผ่านพัฒนาชุมชน ที่นี่จึงเป็นสถานที่เรียนรู้ดูงานจากหลายๆ หน่วยงาน ไม่ว่าจะมาจากในจังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดใกล้เคียงก็มีจังหวัดอื่นๆ ในภาคใต้

                   ปัจจุบันสถานการณ์การท่องเที่ยวในพื้นที่ตำบลถ้ำใหญ่ เป็นแหล่งท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจเฉพาะคนในพื้นที่ โดยเฉพาะชุมชนในเขตตัวเมืองทุ่งสง ซึ่งเป็นพื้นที่เขตอุตสาหกรรมที่สำคัญที่สุดในจังหวัดนครศรีธรรมราช และอำเภอทุ่งสงเป็นศูนย์กลางการคมนาคมที่สำคัญของภาคใต้ตอนกลาง อย่างไรก็ตาม        ด้วยศักยภาพของแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สมบูรณ์มาก ไม่ว่าจะเป็นป่าเขา น้ำตก ลำธาร ชุมชนนิเวศ      ในพื้นที่สามารถพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติ            การท่องเที่ยวโดยชุมชน รวมถึงสามารถพัฒนาเป็นตันแบบการท่องเที่ยวแบบคาร์บอนต่ำอย่างยั่งยืน การลดก๊าซเรือนกระจก สำหรับนักท่องเที่ยวต่างถิ่น นักท่องเที่ยวต่างชาติได้ในอนาคต